Top 5 parkinson là gì hay nhất

1Bệnh Parkinson là gì?

Bệnh Parkinson hay còn gọi là liệt run là một bệnh do thoái hoá hệ thần kinh gây ra. Người bị bệnh Parkinson là do bị mất các tế bào não có khả năng sản sinh chất dopamine (nếu khoảng 80% số tế bào này bị hư hại sẽ gây ra các biểu hiện của bệnh Parkinson).

Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh, có tác dụng hóa học trong quá trình dẫn truyền tín hiệu giữa các sợi thần kinh tại một số bộ phận trong não. Dopamine giúp làm cho các cử động của cơ thể chúng ta trở nên dễ dàng hơn, thiếu dopamine sẽ làm cho các cử động của cơ thể bị chậm lại, còn gọi là chứng giảm vận động, là một trong các triệu chứng chính của bệnh Parkinson.

Mặc dù bệnh Parkinson có thể là một bệnh phức tạp, gây ra nhiều hệ lụy cho cuộc sống của chúng ta, nhưng bệnh vẫn có thể điều trị tốt được nhờ dùng thuốc đúng đắn, vật lý trị liệu, và các phương pháp trợ giúp khác. Bệnh Parkinson không điều trị khỏi hẳn được, nhưng bệnh nhân có thể chung sống với bệnh trong nhiều năm.

2Nguyên nhân gây bệnh Parkinson

Do thiếu hụt Dopamin, một chất dẫn truyền thần kinh điều khiển cơ thể thực hiện các cử động và giữ thăng bằng. Dopamin giúp truyền các tín hiệu điện hóa giữa các tế bào thần kinh, cần thiết cho hệ thống thần kinh trung ương thực hiện các chức năng chính.

Người ta vẫn chưa biết được nguyên nhân chính xác của bệnh Parkinson. Hiện tại, hầu hết các chuyên gia vẫn tin rằng Parkinson là do tương tác giữa các yếu tố của môi trường bên ngoài với tính mẫn cảm di truyền của cơ thể. Người ta đã phát hiện ra được rất nhiều các khiếm khuyết về gen gây ra bệnh Parkinson, điều này giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về bệnh Parkinson. Tuy nhiên, đại đa số các trường hợp bị Parkinson vẫn chỉ là xảy ra lác đác, không có tính di truyền.

Nhưng đối với những bệnh nhân bị thể bệnh Parkinson xuất hiện kiểu ngẫu nhiên như vậy, thì những người bà con trực tiếp của bệnh nhân cũng sẽ có nguy cơ bị bệnh tương đối cao hơn so với người ở gia đình bình thường.

3Triệu chứng của Parkinson

Các triệu chứng thường gặp

Run khi nghỉ, xuất hiện khi các cơ ở trạng thái nghỉ. Run biến mất khi vận động, khi ngủ. Run tăng lên khi xúc động, tập trung. Run của bệnh Parkinson có đặc điểm thường khởi đầu ở một bên cơ thể, đều đặn, bốn – sáu chu kỳ/giây. Run thường xuất hiện ở các ngón tay, gây ra động tác như “vê thuốc lào hoặc đếm tiền”. Run có thể gặp ở chi dưới, miệng hoặc vùng đầu.

Giảm động là triệu chứng cơ bản và xuất hiện sớm ở bệnh nhân Parkinson. Các động tác khởi đầu chậm chạp. Tốc độ thực hiện các động tác chậm và giảm biên độ của các động tác làm động tác trở nên nghèo nàn. Hiện tượng bất động thấy rõ ở chi trên. Giảm động có thể gặp ở các loại hình vận động: dáng đi, nét mặt, lời nói.

Tăng trương lực cơ ngoại tháp gây ra hiện tượng “cứng kiểu ống chì”. Khi vận động thụ động, dấu hiệu cứng thường kèm dấu hiệu “bánh xe răng cưa”: khi làm động tác duỗi, cảm nhận hiện tượng duỗi xảy ra từng nấc chứ không liên tục.

Tư thế gấp do tăng phản xạ tư thế quá mức là hiện tượng tăng trương lực cơ thuộc nhóm cơ gấp chiếm ưu thế tạo nên dáng người hơi gấp về phía trước. Lúc đầu gấp ở khuỷu tay. Giai đoạn sau, đầu và thân chúi ra trước, chi trên gấp và khép, chi dưới gấp ít hơn. Phản xạ điều chỉnh tư thế giảm nên bệnh nhân dễ bị ngã khi bị đẩy nhẹ từ trước ra sau.

Ở giai đoạn muộn, có dấu hiệu “đông cứng”. Mỗi lần bắt đầu ngồi dậy, hoặc đi, người bệnh rất khó cử động. Hiện tượng này có thể xuất hiện trong tất cả các hoạt động trong ngày như nói, viết làm ảnh hưởng nhiều tới cuộc sống hàng ngày của bệnh nhân.

Ngoài ra bệnh nhân còn có thể có các triệu chứng khác như táo bón, rối loạn về giấc ngủ, giọng nói thều thào, rối loạn về nuốt, rối loạn trí nhớ và rối loạn chức năng tư duy, trầm cảm, lo sợ, đau, rối loạn cảm giác, tiểu không kìm được, rối loạn tình dục, da khô, chóng mặt khi đứng và bị té ngã.

Chẩn đoán:

Chẩn đoán bệnh Parkinson dựa vào lời kể của bệnh nhân và dựa vào việc khám lâm sàng. Cho tới nay vẫn chưa có một xét nghiệm nào có thể dùng để chẩn đoán xác định bệnh Parkinson.

Một bác sỹ thần kinh chuyên sâu về bệnh Parkinson cũng có khi phải theo dõi bệnh của bạn một thời gian, rồi mới chắc chắn được về các triệu chứng của bệnh. Chẩn đoán bệnh Parkinson rất có thể khi có ít nhất hai trong ba dấu hiệu và triệu chứng Parkinson – run khi nghỉ, giảm động và tăng trương lực cơ.

4Điều trị Parkinson

Điều trị bệnh Parkinson căn bản là dựa vào thuốc và tập vật lí trị liệu phục hồi chức năng. Vẫn chưa có phương pháp điều trị bệnh Parkinson đặc hiệu, các loại thuốc được sử dụng nhằm mục đích làm giảm hoặc cải thiện triệu chứng như làm giảm run, giảm cứng đờ, chậm chạp,…qua đó giúp người bệnh có thể sinh hoạt và làm việc gần như bình thường. Một số trường hợp bệnh Parkinson, phẫu thuật kích thích não sâu có thể hữu ích.

Việc thiếu hụt dopamin gây ra các triệu chứng của Parkinson nên các thuốc sử dụng trong điều trị bệnh Parkinson thường có cơ chế thay thế cho dopamin, hoặc bắt chước tác dụng của dopamin trên não.

Sau đây là những thuốc thường được dùng nhất cho điều trị bệnh Parkinson:

– Các chế phẩm của Levodopa thuốc có tác dụng thay thế trực tiếp sự thiếu hụt dopamine: Levodopa/carbidopa (Sinemet) và Levodopa/benserazide (Prolopa).

– Các thuốc đồng vận Dopamine: Pramipexole loại viên giải phóng thuốc tức thì (Mirapex) hoặc loại viên giải phóng thuốc kéo dài (Sifrol ER), Ropinirole (Requip),

– Rotigotine (Neupro-có sẵn ở dạng dán trên da), và Apomorphine (Apokyn).

– Các thuốc kháng cholinergic: Trihexyphenidyl (Artane), Benztropinex(Cogentin).

– Entacapone (Comtan) (chỉ dùng ở dạng phối hợp với levodopa).

– Levdopa/carbidopa/entacapone (Stalevo).

– Các thuốc ức chế MAOB – Rasagiline (Azilect), Selegiline (Eldepryl).

– Amantadine (Symmetrel).

5Phòng ngừa Parkinson

Nguyên nhân chính xác gây ra Parkinson chưa được xác định rõ ràng, do đó, phương pháp điều trị có thể chặn đứng sự tiến triển của bệnh chưa thể được tìm thấy.

Tuy vậy, một số nghiên cứu cho thấy chất caffeine có khả năng giúp làm giảm nguy cơ tiến triển Parkinson.

Xem thêm Tìm hiểu về bệnh Parkinson

(Hình ảnh tổng hợp từ dailycaring.com, Parkinson Disease Foundation, google,…)

Thạc sĩ Phạm Nguyên Bình Bệnh viện Nhân Dân 115

Top 5 parkinson là gì tổng hợp bởi Faravirusi.com